Czarna Maleniecka

Czarna Maleniecka zwana Czarna Konecką, Taraską jest dopływem Pilicy o ponad 90 km długości (W/G najnowszych pomiarów GPS) i pow. dorzecza 975 km² Jej źródła leżą na Garbie Gielniowskim tak samo jak rzeki Drzewiczki najdłuższego dopływu Pilicy. Uchodzi do Pilicy powyżej Sulejowa na 163,7 km biegu tej rzeki. Wielokrotnie spiętrzona poruszała w Staropolskim Zagłębiu Przemysłowym kołami wielu młynów, hut, kuźnic, fabryk narzędzi. Niekłań, Stąporków, Ruda Male­niecka, Maleniec, Machory, a zwłaszcza Sielpia są przykładami wciąż czynnych związków rzeki z gospodarką człowieka. Nadal napędza koła młynów i urządzeń mechanicznych, poi liczne wzdłuż swojego biegu stawy i wypełnia zbiorniki zaporowe.

W Rudzie Malenieckiej, Maleńcu i za Dąbrową są współcześnie pobudowane Małe Elektrownie Wodne. Czarna ma charakter rzeki tworzącej liczne meandry, płycizny, wyspy, rozlewającej się szeroko wśród łąk, a gdzie indziej podcinającej wysokie i porośnięte lasem brzegi. Dolina Czarnej wypełniona jest bujną roślinnością szuwarową, torfowiskową, łąkową, zaroślową i leśną, stanowiącą miejsce schronienia dla bogatej fauny, zwłaszcza ptaków.

Zobacz trasę spływu rzeką Czarną Maleniecką

Od Rudy Malenieckiej do Maleńca i Kołońca rzeka w dużej części uregulowana miejscami bardzo szeroka. Koryto rzeki osiąga szerokość od 10 do 50 metrów. Na odcinku od Siedlowa do Skórkowic, rzeka tworzy liczne starorzecza i mokradła. W dolnym odcinku Czarnej Malenieckiej projektuje się utworzenie rezerwatu.

Komplek­sy leśne, przeważnie sosnowe, towarzyszą rzece szczególnie w jej środkowym biegu. Ważniejsze miejscowości nad Czarną to Stąporków, Sielpia Wielka, Cieklińsko, Ruda Maleniecka, Maleniec. Koło Sielpi Wielkiej zbudowano na Czarnej zaporę i powstał sztuczny zbiornik rekreacyjny, przeciwpowodziowy. Szlak kajakowy dosyć uciążliwy, płynie się od jazu do jazu, od przenoski do przenoski. Gdyby nie jazy wyrównujące poziom, Czarna przypominałyby górską rzekę.

Bardzo dużo roz­lewisk, odgałęzień i bagien, trochę powalonych drzew co wymaga od kajakarzy dużej wprawy przy ich pokonywaniu. Indywidualnie dla kajakarzy na jedynkach dostępna od Stąporkowa, ale dla grup większych, zorganizowanych od Czarnej lub Sielpi. Na przepłynięcie szlaku od Sielpi do ujścia ( 51,6 km ) potrzeba minimum 3 dni. Z uwagi na bardzo niski stan wody, dla kajaków rzeka dostępna jest raczej w sezonie zimowo-wiosenno-jesiennym, chociaż coraz częściej prowadzimy na niej spływy w miesiącach letnich, w szczególności na trasie Rożenek – ujście do Pilicy.

W galerii klubowej sporo albumów z wypraw na tą rzekę. Od 2010 roku cyklicznie organizujemy na Czarnej majowe weekendowe wycieczki kajakowe w ramach projektu „Skarby znad Pilicy…”
Nasz ostatni album z tej rzeki https://plus.google.com/photos/118066625426768847780/albums/6148645346897541281

Najważniejsze dopływy: Krasna (do eksploracji), Czarna Taraska, Plebanka, Barbarka, Popławka

Szczegółowy opis szlaku – kilometraż z mapy 1:25 000

• 51,6 Sielpia Wielka, kajaki wodujemy poniżej jazu na prawym brzegu. We wsi Sielpia znajduje się Muzeum Zagłębia Staropolskiego. W latach 1821-1830 z inicjatywy S. Staszica wzniesiona została tu stalownia i walcownia, oprócz budynków fabrycznych wybudowano m.in. osiedle robotnicze, szkołę i szpital. Zakład czynny był do 1921 r. W 1934 r. powstało tu pierwsze w Polsce Muzeum Techniki. Prąd niedostrzegalny, rzeka szerokości ok. 30 m,  za 800 m dalej znajduje się próg spiętrzający rzekę.
• 50,8 Jaz z kładką, dosyć wysoki ok. 3 metrów, za nim łagodny próg 0,8 m. Kajaki przenosimy prawym lub lewym brzegiem, rzeka zaraz zwęża się do kilku metrów, las po obu brzegach
• 46,0 l Wiosna, rzeka poszerza się, płynie licznymi odnogami tworząc łachy i wyspy.
• 44,8 l Jacentów, most na drodze Piotrków Trybunalski – Kielce. W nurcie pale po starym moście.
• 42,8 Cieklińsko, most, rzeka spiętrzona jazem, przed nim tworzy się mały zalew. Kajaki przenosimy lewym brzegiem, zejście do wody niewygodne, ze względu na strome brzegi. Za zastawką uregulowany odcinek rzeki, szerokości ok. 20 m, na obu brzegach stawy hodowlane.
• 41,0 Ruda Maleniecka, jaz, rzeka przed nim rozlana, na lewym brzegu Mała Elektrownia Wodna I, pierwsza z trzech na przestrzeni prawie 5 km. Kajaki przenosimy lewym brzegiem za jaz, ok. 30 m.
• 40,9 Most na drodze Fałków – Końskie, obok mostu na lewym brzegu stary drewniany młyn. Za Rudą Maleniecką rzeka uregulowana, szeroka. Na lewym brzegu Stawy Czapla. Na prawym brzegu mijamy odejście kanału zasilającego Stawy Praga i Jezioro Malenieckie.
• 38,7 Mała Elektrownia Wodna II, jaz. Kajak przenosimy prawym lub lewym brzegiem 30-40 m. Dalej przepływamy przez dwa betonowe progi, chyba pozostałości po budowlach hydrotechnicznych. Przy średnim stanie wody nie odczuwamy żadnego spadku w korycie rzeki.
• 36,6 III MEW, Kajak przenosimy ok. 30 m. najlepiej lewym brzegiem
• 36,4 Maleniec. Przy moście drogi do Wyszyny Rudzkiej na lewym brzegu jest dogodne miejsce wodowania. Kilkaset metrów za mostem kończy się uregulowany odcinek rzeki, wpływamy w ładny odcinek śródleśny.
• 34,0 Most drogowy Maleniec – Machory – Tama. Za mostem rzeka prosta, szeroka, uregulowana, aż do Kołońca.
• 32,5 Kołoniec Pierwszy. Na wprost mamy kanał ulgi i jaz odprowadzający nadmiar wody, płyniemy w prawo, szerokim, uregulowanym korytem  rzeki. 300 metrów dalej wypływ młynówki, a 100 metrów dalej dopływamy po lewj stronie do wysokiego progu wodnego.
• 32,1 Kołoniec Drugi. Próg wodny. Różnica poziomów robi wrażenie na takiej niby niewielkiej rzece. Kajaki przenosimy prawym brzegiem 20 metrów za wielki jaz. Jest dosyć stromo, rzeka jest płytka i z ogromnymi głazami wygląda jak potok górski. Lepiej kajaki przenieść  dalej 100 metrów, za most niż męczyć się, szorując po kamienistym dnie.
• 32,0 Most drogowy Maleniec – Machory – Kołoniec. Koryto rzeki pod  mostem zarośnięte, z wielkiej wody przed  zastawką zrobił nam się mały strumyk. Po lewej i po prawej stronie trochę zabudowań, wysokie brzegi, rzeka nabiera powoli głębokości i  szerokości, wpływamy w zwałkowy, piękny, leśny odcinek rzeki. Do Siedlowa, a i dalej do Skórkowic Czarna, bardziej niż Rawka daje nieźle popalić.
• 31,3 Ujście młynówki, a wcześniej kilkaset metrów nie oznaczonego kanału. Do ujścia kanału ulgi płyniemy doliną w sosnowym lesie.
• 29,4 Ujście kanału ulgi. Rzeka meandrując z każdym metrem się poszerza i przy np: silnym wiaterku grudniowym tworzą się na niej duże fale.
• 28,3 Siedlów. Przepływamy pod mostem kolejowym Centralnej Magistrali Kolejowej. Kilkaset metrów przed mostem płyniemy szerokim, prostym, uregulowanym korytem rzeki i tak już będzie do jazu.
• 28,0 Jaz. Brzegi przy jazie są wybetonowane. Kajaki przenosimy prawą lub lewą stroną. Po obu stronach są schody ułatwiające wodowanie  kajaków, ale po prawej trochę zaniedbane.
• 27,5 Wysokie pale przy brzegach, sztuczny wał po obu stronach rzeki i droga świadczą o tym, że jeszcze nie tak dawno był tutaj most. Dalej do następnego jazu płyniemy szeroką, prostą rzeką, w nurcie kępy roślin, z prawej strony las sosnowy.
• 26,5 Jaz wysokości 1,5 metra z kładką. Kajaki przenosimy lewą stroną, brzeg jest łagodny, nie ma problemu.
• 25.5 Młynek. Rozgałęzienie rzeki. Płyniemy lewą odnogą. zakładając, że prawa to młynówka i bardzo dobrze. Stopień z piętrzeniem wysokości metra, ale dwustopniowy, środkiem otwarty, spływamy polietylenem bez problemu. Po 200 metrach leśny dukt i bród przez rzekę, po szerokiej rzece już tylko wspomnienie, Czarna nam się zwęża i wpływamy znowu w dziką, miejscami bystrą rzekę, w nurcie sporo zwalonych drzew.
• 25,0 Ujście Barbarki z lewej strony, dalej na zakręcie jakiś mały próg, trochę zwałek aż do Skórkowic. Jest smak przygody.
• 24,4 Most drogowy grobli
• 22,4 Most drogowy Skórkowice – Żarnów ( wariant południowy )
• 21,6 Powrót młynówki ( łąki Mazury ), rzeka spokojna, do Karczówki płynie przez łąki. Na wysokości Chorzewa Czarna nabiera znowu szerokości, wiosną są już tutaj mielizny.
• 18,1 Rozgałęzienie rzeki. Jaz. W prawo odejście młynówki do młyna w Siucicach.  Kajaki przenosimy i  płyniemy lewym głównym nurtem.
• 17,5 Karczówka. Most drogowy Skórkowice – Żarnów ( wariant północny ). Rzeka płytka, koryto wąskie, pod mostem widoczne pale po starym moście.
• 16,0 Bród i płyty betonowe w poprzek rzeki. Kajaki szorują po betonie. Za tą przeprawą mały próg, ale za mało wody do przepłynięcia. Rzeka płynie spokojnie meandrując łąkami, nie ma przeszkód w nurcie, czasami występują małe bystrza.
• 12,3 Rożenek. Nowy Jaz. Brzegi wybetonowane, są schody umożliwiające zejście i wodowanie kajaków. Kładka nad jazem metalowa, nowa. Rzeka tradycyjnie przed jazem szeroko się rozlewa. Przed jazem odejście młynówki i na lewym brzegu w głębi murowany młyn. Za jazem most na drodze Krasik – Aleksandrów
• 10,7 Borowiec. Wieś na prawym brzegu. Most drogowy. Pod mostem stare pale w nurcie, trzymamy się lewej strony.
• 8,0 Ruda Papiernia w głębi Dębowa Góra. Rozgałęzienie. Płyniemy lewą odnogą, dalej z worków ułożona jest zastawka kierując nurt rzeki na  ciekawy spadek, ale wąski pomiędzy drzewami i trudny.
  Na lewym brzegu ładna dolina i pojedyncze zabudowania. Płyniemy leśnym odcinkiem do następnego rozwidlenia i dalej lewym, głównym nurtem.
• 6.5 Dąbrowa nad Czarną. Most drogowy Jaksonek – Skotniki. Za mostem na prawym brzegu zabudowania wsi i ładne miejsce biwakowe.  Dwa  dosyć duże i szerokie zakola dzielą nas od nowego jazu.
• 4,7 Piła. Jaz. Na prawym brzegu odejście kanału do Małej Elektrowni Wodnej. Brzegi rzeki za MEW na przestrzeni kilometra zostały uregulowane. Przepiękny las w tej okolicy, brzeg rzeki zaczyna (po regulacji) na nowo być zielony.
• 1,1 Młyn. Most drogi Sulejów – Ostrów – Skotniki
  0,0 Ujście Czarnej Malenieckiej do Pilicy w 163,7 km tej rzeki. Spływ najlepiej zakończyć we wsi Kurnędz 2 km dalej na lewym brzegu rzeki Pilicy lub w pobliskim Sulejowie 6 km od ujścia